De Sinterklaasstorm van 2013. Veel inwoners van de Engelse kuststreek Norfolk kunnen hem zich nog helder voor de geest halen. Die nacht beukten golven zo hard tegen de kliffen dat de daarop gebouwde woningen in hele stukken in zee stortten. Voor de Engelse overheid was dit het signaal dat er iets moest gebeuren.
Het antwoord vonden de Engelsen aan de andere kant van het Kanaal: de Zandmotor tussen Kijkduin en Ter Heijde. ‘De Zandmotor ligt er natuurlijk al een tijd en Engelsen konden de ontwikkeling dus ook al een tijd volgen. Ze raakten ervan doordrongen dat het niet zomaar een experiment is, maar een beproefde manier om de kust te beschermen’, vertelt adviseur kustbescherming Jaap Flikweert van RoyalHaskoningDHV. Hij is projectleider van het Britse broertje van de Zandmotor.
Voor de kust van het plaatsen Bacton en Walcott ligt inmiddels 1,8 miljoen kuub zand dat over een lengte van 1,5 kilometer met een staart van 3 kilometer die kustplaatsen beschermt. Daarbij is nog belangrijk dat ook de nabijgelegen gasterminal van Bacton veilig is. Die terminal van Shell en Perenco is van vitaal belang voor de Britse energievoorziening: hij levert 30 procent van al het gas dat het land gebruikt.
Bescherming gasterminal
Werden de plaatsen en de gasterminal hiervoor dan niet beschermd? ‘Jawel, maar die bescherming was niet afdoende. Zo was er een zeemuur aangebracht in de jaren 50, maar de erosie slaat de bodem onder die muur weg. Het was een kwestie van tijd voordat hij het zou begeven. Precies op dat snel eroderende stukje kust komen zo’n 20 gasleidingen vanuit boorplatforms, België en Nederland aan land’, zegt Jaap. ‘Sinds de Sinterklaasstorm staat hij nog maar 10 in plaats van 20 meter van de rand.’

Tijd winnen
De Britse overheid dacht lange tijd dat de kusterosie niet te vertragen is. Maar de resultaten van 8 jaar Zandmotor hebben de Engelsen overtuigd dat dit wel degelijk een effectieve aanpak is. Jaap: ‘Laat duidelijk zijn: de erosie van de Engelse kust valt niet te stoppen. Ja, als je hem in beton giet. Maar dat is om veel redenen onwenselijk. Wat we doen met de Engelse zandmotor is tijd winnen. Maar uiteindelijk zullen de mensen die direct aan de kustlijn wonen, daar weg moeten. Alleen kunnen ze nu 15 tot 20 jaar langer in hun huizen blijven wonen. Het alternatief was nu 400 woningen opgeven.’
Prettige bijkomstigheid
Inmiddels ligt de Engelse zandmotor er sinds half augustus en zijn de eerste ervaringen positief, weet Jaap. ‘Hij doet wat hij moet doen: de golfslag dempen en het zand aanvullen. Verder heeft hij voor de omgeving de prettige bijkomstigheid dat Bacton nu een groter strand heeft. Dat biedt kansen voor meer recreatie en aan lokale ondernemers. Een grote badplaats zoals Brighton zal Bacton er niet door worden, maar meer mensen vinden wel een plek aan het strand. Een leuke extra voor de omgeving.’
Volop kansen
Nu de Engelse zandmotor er ligt, werpt dat de vraag op of hij ook bij andere landen kan worden toegepast. Jaap twijfelt daar geen moment over. ‘Dit kan aan veel Europese kusten de oplossing zijn om het sediment aan te vullen. Het voordeel is bovendien een duurzame aanpak is dat dus ook recreatieve mogelijkheden biedt. Zo zijn we bijvoorbeeld al in gesprek met de Franse regio Arcachon. Ik denk dat er volop kansen liggen.’